Chapter 17 मानचित्र कार्य (अनुभाग – एक)

Chapter 17 मानचित्र कार्य (अनुभाग – एक) मानचित्र, इतिहास का आवश्यक अंग तथा उपकरण है। इसके माध्यम से ऐतिहासिक साम्राज्यों के विस्तार, ऐतिहासिक, राजनीतिक, प्रशासनिक, सांस्कृतिक तथा धार्मिक महत्त्व के केन्द्रों को स्पष्ट किया जाता है। सामाजिक विज्ञान के अनुभाग’एक’:...

Chapter 16 भारत-विभाजन एवं स्वतन्त्रता-प्राप्ति (अनुभाग – एक)

Chapter 16 भारत-विभाजन एवं स्वतन्त्रता-प्राप्ति (अनुभाग – एक) विस्तृत उत्तरीय प्रश्न प्रश्न 1. भारत-विभाजन एवं स्वतन्त्रता-प्राप्ति की प्रक्रिया को संक्षेप में लिखिए। उत्तर : भारत-विभाजन एवं स्वतन्त्रता-प्राप्ति अगस्त, 1946 ई० में वायसराय ने पं० जवाहरलाल नेहरू को...

Chapter 15 क्रान्तिकारियों का योगदान (अनुभाग – एक)

Chapter 15 क्रान्तिकारियों का योगदान (अनुभाग – एक) विस्तृत उत्तरीय प्रश्न प्रश्न 1. भारतीय स्वतन्त्रता संघर्ष में क्रान्तिकारियों की भूमिका की विवेचना कीजिए। [2013] उत्तर : स्पष्ट राजनीतिक आन्दोलन के अतिरिक्त बीसवीं शताब्दी के पहले दशक में देश के विभिन्न भागों में...

Chapter 14 सविनय अवज्ञा आन्दोलन तथा भारत छोड़ो आन्दोलन (अनुभाग – एक)

Chapter 14 सविनय अवज्ञा आन्दोलन तथा भारत छोड़ो आन्दोलन (अनुभाग – एक) विरतृत उत्तरीय प्रश्न प्रश्न 1. सविनय अवज्ञा आन्दोलन के क्या कारण थे ? उसके परिणामों पर प्रकाश डालिए। [2010, 11]           या सविनय अवज्ञा आन्दोलन किन परिस्थितियों में...

Chapter 13 गांधी विचारधारा, असहयोग आन्दोलन (अनुभाग – एक)

Chapter 13 गांधी विचारधारा, असहयोग आन्दोलन (अनुभाग – एक) विरत उत्तरीय प्रश्न प्रश्न 1. असहयोग आन्दोलन के स्वरूप, कारण एवं उसके परिणामों पर प्रकाश डालिए। [2014]            या महात्मा गांधी ने असहयोग आन्दोलन क्यों चलाया ? इस आन्दोलन के...
0:00
0:00